दिनदर्शिका 【Calendar】

दिनदर्शिकाः कोणत्याही प्रकारच्या परीक्षेत बुद्धिमत्ता या विषयाला विशेष महत्व असून बुद्धिमत्ता चाचणी मधील दिनदर्शिका 【Calendar】 हा एक महत्वाचा घटक आहे ज्यावर कोणत्याही परीक्षेत कमीत कमी 1 ते 2 प्रश्न विचारले जातात. दिनदर्शिका घटकाचा सराव केल्यावर आपणांस कमी वेळेत प्रश्न सोडवून गुण मिळवता येतात. या पोस्टमध्ये आपण दिनदर्शिकेची संकल्पना, ट्रिक्स व सोडवलेली काही उदाहरणे पहाणार आहोत.

■ पोस्टमधील प्रमुख मुद्दे

◆ दिनदर्शिका

» दिवस आणि आठवडा

» विषम दिवस

» सामान्य वर्ष

» लीप वर्ष

■ दिशादर्शिका घटकावरील प्रश्नांचे काही प्रकार व त्याची उदाहरणे

■ दिवस आणि आठवडा

आपणांस माहिती आहे कि, एका आठवड्यात खालील 7 दिवसांचा समावेश होतो

» सोमवार

» मंगळवार

» बुधवार

» गुरुवार

» शुक्रवार

» शनिवार

» रविवार

वरील दिवस आठवडा पूर्ण झाल्यानंतर पुन्हा पुन्हा येत असतात.

■ विषम दिवस
पूर्ण आठवड्याची गणना केल्यानंतर शिल्लक दिवस हे विषम दिवस आहेत. 7 ने दिवसांची संख्या भागल्यावर जे बाकी उरते त्याला विषम दिवस असे म्हणतात. आठवड्याचे दिवस सोमवारपासून सुरू होतात. 【1 जानेवारी 0001 सोमवार होता】 म्हणून, 1 विषम दिवस म्हणजे सोमवार.

विषम दिवस	1	2	3	4	5	5	7
दिवस	सोम	मंगळ	बुध	गुरू	शुक्र	शनि	रवि

■ आठवड्यातील विषम दिवस
कोणत्याही दिवसातून 7 जोडा किंवा वजा करा, तुम्हाला तोच दिवस सापडेल. जसे 1 जुलै 2020 प्रमाणे बुध, 8 जुलै 2020 आहे?
1+7 = 8, म्हणून, 8 जुलै 2020 बुधवार आहे
■ महिन्यातील विषम दिवस
खालील तक्त्यात वर्षातील सर्व महिन्यांचे विषम दिवस देण्यात आले आहे.

महिने	दिवस	विषम दिवस
जाने, मार्च, मे, जुलै, ऑगस्ट, ऑक्टो, डिसेंबर	31	03
फेब्रुवारी सामान्य वर्ष	28	0
फेब्रुवारी लीप वर्ष	29	01
एप्रिल,जून,सप्टें, नोव्हें	30	02

■ सामान्य वर्ष

• ज्या वर्षाला 4 ने भाग जात नाही ते सामान्य वर्ष आहे, तथापि, 100, 200,1900, 2000 सारख्या शतकाच्या वर्षास 4 ने भागू नये ते लीप वर्ष आहे किंवा नाही हे पाहण्यासाठी 400 ने भागावे.

• म्हणजे 1900 ला 4 ने भाग जातो आणि आपणांस ते लीप वर्ष वाटू शकते, परंतु ते शतक वर्ष आहे 【शेवटचे दोन अंक 00】, म्हणून आपणांस 400 ने भागावे लागेल. तेव्हा ते सामान्य वर्ष आहे हे समजेल.

• सामान्य वर्ष = 365 दिवस 52 आठवडे 1 दिवस 【1 विषम दिवस】 फेब्रुवारी - 28 दिवस

■ लीप वर्ष

ज्या वर्षाला 4 ने भाग जातो त्यास लीप वर्ष म्हणतात.

लीप वर्ष = 366 दिवस 52 आठवडे + 2 दिवस 【2 विषम दिवस】 फेब्रुवारी - 29 दिवस

उदाहरण : खालीलपैकी कोणते लीप वर्ष आहे?

2021

2022

2023

2024 ∆

■ वर्षाचा पहिला आणि शेवटच्या दिवसाची ट्रिक्स

• सामान्य वर्षात

वर्षाचा 1 ला दिवस वर्षाचे शेवटचे दिवस

1 जानेवारी व 31 डिसेंबर हे एकाच दिवशी असतील

उदाहरण - 1 जानेवारी 2022 शनिवार आहे आणि 31 डिसेंबर 2022 देखील शनिवार आहे.

तर 1 जानेवारी 2023 कोणता वार असेल ?

सामान्य वर्ष शनि +1 = रविवार

• लीप वर्षात

31 डिसेंबर हा 1+ 1 ला जानेवारी दिवस आहे

उदाहरण - 1 जानेवारी 2024 सोमवार, 31 डिसेंबर 2024 = सोमवार +1 = मंगळवार

■ समान दिवसांसह महिने

जेव्हा वर्षातील कोणत्याही दोन महिन्यांतील विषम दिवसांची संख्या '0' असेल, तेव्हा त्यांच्या तारखांचा दिवस समान असेल. सामान्य वर्षात आणि लीप वर्षात समान दिवशी समान तारखा असणारा तक्ता खाली देण्यात आला आहे.

■ 100 आणि 400 वर्षांतील विषम दिवस
दिनदर्शिकेचा अभ्यास करत असताना आपणांस हे माहिती असावे कि दर 400 वर्षानंतर दिनदर्शिकेची पुनरावृत्ती होते. उदाहरणासाठी खालील तक्त्यात पहा.
【तक्त्यात OD म्हणजे विषम दिवस आहे】

वर्षे	सामान्य वर्षे	लीप वर्षे	विषम दिवस
2001-2100	76 【OD 76】	24 【OD 48】	76+48=124/7 【5 OD】
2101-2200	76 【OD 76】	24 【OD 48】	76+48=124/7 【5 OD】
2201-2300	76 【OD 76】	24 【OD 48】	76+48=124/7 【5 OD】
2301-2400	75 【OD 75】	25 【OD 50】 2400 शतक वर्ष एक लीप वर्ष	76+48=124/7 【5 OD】
2101-2400			76+48=124/7 【5 OD】

यावरून आपण असे सांगू शकतो कि, 400 वर्षांनंतर कॅलेंडरची पुनरावृत्ती होते

1 जानेवारी 2001 - सोमवार

1 जाने 2401 सोमवार

1 जानेवारी 1601 सोमवार होता

■ दिशादर्शिका घटकावरील प्रश्नांचे काही प्रकार व त्याची उदाहरणे

प्रकार 1: जेव्हा दिवस आणि महिना समान वर्ष भिन्न असतो

उदाहरण: जर 12 मार्च 2018 रविवार आहे. 12 मार्च 2022 ला कोणता दिवस असेल?

उत्तर

येथे आपण पहिले विषम दिवसांची गणना करूया

2018 नवीन वर्ष -1

2019 नवीन वर्ष -1

2020 नवीन लीप वर्ष 2

2021 नवीन वर्ष-1

विषम दिवस -5, रविवार +5 = शुक्रवार

युक्तीः 2022-2018 = 4 सामान्य वर्षे + 1 लीप वर्ष = 5

उदाहरण: 23 मार्च 1835 रविवार आहे. 23 मार्च 1882 ला कोणता वार असेल?

उत्तर

1882-1835 = 47 सामान्य वर्षे 12 लीप वर्षे = 59/7 = 3 (विषम दिवस)

रविवार + 3 = बुधवार

प्रकार 2: जेव्हा तारीख आणि वर्ष एकाच महिन्यात भिन्न असतो.

उदाहरण: जर 04 मार्च 2011 रविवार आहे. 04 ऑगस्ट 2011 ला कोणता वार असेल?

उत्तर

पहिल्यांदा विषम दिवसांची गणना करा

मार्च-3, एप्रिल-2, मे-3, जून-2, जुलै-3 = 13/7 = 6 विषम दिवस रविवार +3 = शनिवार

टीपः ऑगस्टचा विषम दिवस मोजला जाणार नाही.

प्रकार 3: जेव्हा महिना आणि वर्ष समान तारीख भिन्न असेल

उदाहरण: जर 04 मार्च 2022 शुक्रवार आहे. 30 मार्च 2022 कोणता दिवस असेल?

उत्तर

पहिल्यांदा विषम दिवसांची गणना करा

दिवसांची संख्या = 30-4 = 26/7 = 5 विषम दिवस

शुक्रवार +5 = बुधवार

टीप : शुक्रवार (5) +5 = 10/7 = 3 (बुध)

प्रकार 4: जर तारीख, महिना, वर्ष सर्व भिन्न असेल

उदाहरण: जर 11 जुलै 2020 शनिवार आहे, 22 ऑक्टोबर 2028 ला कोणता दिवस असेल?

उत्तर

पहिल्यांदा विषम दिवसांची गणना करा

वर्षे : 2028-2020 वर्ष 8 लीप वर्ष 2 = 10, विषम दिवस -3

महिना : जुलै- 3, ऑगस्ट 3, सप्टें 28, विषम दिवस 1 (ऑक्टोबर मोजला जाणार नाही)

तारीख : 22-11 = 11, विषम दिवस = 4

एकूण OD = 3+1+4 =8, विषम दिवस = 1

म्हणून, शनिवर +1 = रविवार

वरील बुद्धिमत्ता या विषयावरील दिनदर्शिका संकल्पना तसेच प्रश्न आपणांस कसे वाटले तसेच काही चुका अथवा सुधारणा असतील तर कमेंट बॉक्स मध्ये नक्की कळवा?

वरील माहिती आपण पहा आणि आवडल्यास इतरांना ही नक्की Share करा.

धन्यवाद...!!